Trên tờ báo Economist mới đây đã viết: “Việt Nam chưa kịp giàu đã già”. Bài viết đã chỉ ra một số nguyên nhân khiến cho nước ta lỡ mất cơ hội vàng để đổi đời.
Màu xám đang lan rộng dần trên những mái đầu người Việt. 12% dân số nước ta đã qua tuổi 60 và người già dự kiến sẽ chiếm đến 21% dân số vào năm 2040, đây là một trong những tỉ lệ cao nhất thế giới.Dân tộc ta no ấm hơn, đồng thời tỉ lệ sinh giảm xuống, mỗi người nữ giới trung bình có không quá 2 đứa con. Những yếu tố này góp phần không nhỏ vào câu chuyện dân số nước ta đang già đi.
“Càng ngày càng già” là vấn đề chung của rất nhiều quốc gia châu Á. Nhưng theo Economist, điều đáng buồn với Việt Nam, là chúng ta già nhưng chưa kịp giàu. Khi tỉ lệ dân số tham gia vào lực lượng lao động đạt mức cao nhất, GDP của Nhật Bản và Hàn Quốc đã đạt tới 32,585 và 31,718 đô la Mỹ/người/năm. Trung Quốc với dân số không lồ cũng đã đạt con số ấn tượng 9,526 đô la Mỹ/người/năm. Cuộc đua khắc nghiệt giữa tăng trưởng và dân số không chỉ làm đau đầu các nhà quản lí, mà còn gợi bao trăn trở cho chính chúng ta, những người con đất Việt.
Cơn đau đầu thứ nhất: liệu chính phủ có đủ nguồn lực để hỗ trợ hàng chục triệu người Việt đang ngày một già đi? Theo Economist, chỉ có các hộ nghèo và người trên 80 tuổi (chiếm khoảng 30% dân số) mới có một khoản hỗ trợ cố định từ nhà nước, tuy nhiên, số tiền này thật sự không thấm vào đâu so với chi phí sinh hoạt ngày càng đắt đỏ.
Bài báo được đăng trên Economist cũng cho biết nghiên cứu mới nhất về người già được thực hiện năm 2011 chỉ ra rằng 90% bô lão Việt không có tiền tiết kiệm, trong khi vẫn còn đó những khoản nợ chắc đến kiếp sau mới trả hết được. Các khoản trợ cấp dành cho người già, cán bộ công chức về hưu sẽ đặt lên vai nền kinh tế một gánh nặng không tưởng.
“Chưa giàu đã già”, màu xám đang bao trùm lên bức tranh kinh tế của đất nước, đặc biệt đậm màu hơn ở những vùng sâu, vùng xa. Trước đây, con cái sẽ sống chung và chăm sóc cha mẹ. Ngày nay, người trẻ rời bỏ quê hương ngày một nhiều để tìm kiếm một cuộc sống tốt hơn nơi thành thị.
Khảo sát cũng cho thấy, ngày càng nhiều người già chọn cuộc sống đơn độc, đặc biệt là ở các vùng quê, họ sẽ cày cấy, buôn bán mấy thứ vặt vãnh và sống trong buồn chán cho đến khi ra đi. 40% đàn ông ở các vùng quê vẫn phải oằn lưng làm những công việc nặng nhọc cho đến tận 75 tuổi, trong khi những người bạn đồng niên của họ đang thảnh thơi đi bộ vài vòng quanh hồ Thủ Lệ.
Cơn đau đầu thứ hai: Chăm sóc sức khỏe cho hàng triệu người già là một nỗi lo không hề nhỏ. Bệnh Alzheimer, bệnh tim, các bệnh liên quan đến lão hóa đang ngày một gia tăng. Số liệu trong bài báo từ Economist cho thấy ⅓ số người trên 60 tuổi ở Việt Nam không có bảo hiểm y tế, khiến cho chi phí chữa bệnh bị đội lên rất cao. Nhiều tỉnh thành còn chẳng có chuyên khoa tim mạch. Các đơn vị cung cấp dịch vụ bảo hiểm y tế mọc lên phần nào giải quyết được tình trạng đó, nhưng y tế địa phương không có đủ nguồn nhân lực, thiết bị và cơ sở vật chất hiện đại để đáp ứng những nhu cầu điều trị cho các bệnh lí phức tạp hơn.
Tháng 5 vừa rồi, Việt Nam tuyên bố sẽ tăng tuổi nghỉ hưu từ 55 lên 60 với nữ và 60 đến 62 với nam giới, tái cấu trúc mô hình quỹ lương hưu để có thể hỗ trợ tối đa cuộc sống của người lao động sau khi về hưu. Ai cũng phải già đi thôi, nhưng dân tộc ta đang già đi nhanh quá! Nếu bạn cảm thấy lo lắng vì sắp 30 rồi còn “chưa làm được trò trống gì”, thì 80 triệu người như bạn, cũng cùng một mối lo âu như bạn, chính nỗi lo chung của dân tộc.
